Nowohuckie Laboratorium Dziedzictwa zajmuje się dziedzictwem kulturowym i przyrodniczym, szczególnie w kontekście Nowej Huty. Ważne jest tutaj spojrzenie na człowieka w całokształcie otaczającej go rzeczywistości i w zgodzie z koncepcją zrównoważonego rozwoju. Tym samym Laboratorium jest bodaj pierwszym tak wyraźnym konglomeratem kultury i przyrody w instytucji kultury. Funkcjonuje od 1 stycznia 2020 r. i łączy w sobie dotychczasowe kompetencje i potencjał Działu Animacji Kultury oraz dwóch specjalistycznych jednostek: Pracowni Animacji Ekologicznej oraz Pracowni Dziedzictwa i Tożsamości Nowej Huty.
Dział organizuje różne wydarzenia, cykle i projekty, prowadzi programy edukacyjne oraz animuje działania promujące dziedzictwo i upowszechniające wiedzę na jego temat. W duchu partycypacji i wspólnej troski o lokalne dziedzictwo angażuje w swoje działania społeczność lokalną i współpracuje z licznymi partnerami: lokalnymi liderami, organizacjami pozarządowymi, szkołami, innymi instytucjami kultury czy przedsiębiorstwami. Tym samym buduje pozytywną tożsamość mieszkańców Nowej Huty i całego Krakowa.
Bazując na doświadczeniach zespołu tworzącego Nowohuckie Laboratorium Dziedzictwa istotną zasadą organizowanych wydarzeń jest opowiadanie o dziedzictwie i interpretowanie go – dział tworzy warunki do jego bezpośredniego doświadczania i eksperymentowania z nim przez społeczność gromadzącą się wokół proponowanych inicjatyw. Prowadzi to do lepszego zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości kulturowej i przyrodniczej w jej złożonym całokształcie, a w efekcie do większej troski o nią. Przykładem są tu popularne wydawnictwa, a także spacery, prelekcje, warsztaty, slajdowiska, cykle wydarzeń czy przedsięwzięcia edukacyjne i rekreacyjne organizowane dla odbiorców indywidualnych i grup zorganizowanych. Ta interesująca, prowadzona z pasją i zaangażowaniem działalność wysokiej jakości jest znakiem rozpoznawczym Laboratorium.
Ważną częścią Laboratorium jest Pracownia Animacji Ekologicznej, działająca od 1992 r. i podejmująca bardzo aktualne kwestie ochrony środowiska. Pracownia od samego początku zwraca uwagę na nierozerwalny związek pomiędzy animacją ekologiczną a animacją kultury. Główne obszary jej działalności to edukacja ekologiczna, Łąki Nowohuckie i zieleń w przestrzeni publicznej. Już od 1993 r. Pracownia rokrocznie przygotowuje młodzież krakowskich szkół do świadomego i odpowiedzialnego celebrowania Dnia Ziemi. Z kolei od 1995 r. ważnym tematem dla Pracowni stały się Łąki Nowohuckie. Działania na rzecz ochrony tego obszaru – przy wsparciu partnerów lokalnych, organizacji ekologicznych i środowiska naukowego – zainicjowała i konsekwentnie prowadziła Pracownia Animacji Ekologicznej. Zakończyły się one sukcesem: w 2003 r. Łąki Nowohuckie stały się użytkiem ekologicznym; doceniono ich unikatowość także na poziomie międzynarodowym poprzez objęcie programem Natura 2000. Innym istotnym elementem działalności Pracowni jest zieleń w przestrzeni publicznej – szczególnie ta, w której tworzenie i pielęgnowanie angażują się mieszkańcy. W tym obszarze realizowane są takie przedsięwzięcia jak „Miasto-Ogród” czy „Ogrody Nowej Huty”.