Dwuletni projekt wykorzystujący innowacyjne działania artystyczne o charakterze edukacyjnym, integracyjnym i silnym nacechowaniu arteterapeutycznym. Jego celem jest rozbudzenie kreatywności, czynnika warunkującego rozwój społeczności lokalnych, rozwijanie zdolności artystycznych, zaktywizowanie uczestników do działań twórczych, a przede wszystkim procesowe odbudowanie publiczności po czasie kryzysu wywołanego pandemią Covid-19. W programie przedsięwzięcia znalazły się aktywności artystyczno-społeczne oraz interdyscyplinarne wykorzystujące terapeutyczną moc kultury i sztuki. Dzięki realizacji zadania nasz Dom Kultury znowu stanie się miejscem spotkania ludzi o różnorodnych możliwościach i potrzebach twórczych, wrażliwych na piękno, zintegrowanych wokół wspólnego doświadczenia ostatniego czasu, przestrzenią bezpieczną, pozbawioną barier w wyrażaniu własnych emocji, aktywizującą, rozbudzającą kreatywność.
Patroni medialni:
TVP3 Kraków, Meloradio, Dwutygodnik Kraków.pl, Głos. Tygodnik Nowohucki, Kalendarz Imprez Nowohuckich, Kulturatka, Głos Seniora, Rodzinny Kraków.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz Gminy Miejskiej Kraków i Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Katalog podsumowujący pierwszy rok realizacji projektu WYJĄTKOWE HISTORIE POWSZECHNE. DOM KULTURY [PDF, 23 MB]
Wydarzenia zrealizowane w ramach 1. roku projektu:
POTĘGA MARZEŃ / Warsztaty animacji filmowej dla dzieci w wieku 7-12 lat
2, 9 lipca 2021 r., godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Uczestnicy opracowali scenariusz, przygotowali scenografię oraz zrealizowali własne produkcje metodą poklatkową. Ich motywem przewodnim oraz inspiracją były opowieści, emocje, refleksje z ostatniego roku, czasu izolacji od „prawdziwej” szkoły, koleżanek, kolegów, nauczycieli, wolnej zabawy.
Warsztaty poprowadzili Marta i Cezary Skroccy, twórcy Teatru Chrząszcz w Trzcinie.
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
POTĘGA MARZEŃ / Rodzinne warsztaty bębniarskie
7 lipca 2021 r., godz. 17:00-20:00 | ARTzona, os. Górali 4
W programie znalazła się gra na bębnach afrykańskich djembe oraz innych tradycyjnych instrumentach perkusyjnych. Warsztaty miały formułę zabawy z rytmem i dźwiękiem. Gra na bębnach rozwija poczucie rytmu ale jest też formą arteterapii, redukującą stres, obniżającą ciśnienie, pobudzającą różne obszary mózgu, poprawiającą zdolności uczenia się i zwiększającą kreatywność.
Warsztaty poprowadził Krystian Truchalski / Ibabu.
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA / Twórcze Podróże po Nowej Hucie „Wanda”
10 lipca 2021 r., godz. 11:00-15:00 | Kopiec Wandy (miejsce zbiórki zostanie podane przy wydarzeniu na Facebooku)
W programie znalazł się spacer śladami księżniczki Wandy połączony z piknikiem i warsztatami kreatywnymi („Lalki Motanki”). Spacer poprowadziła dr Maja Wąchała-Skindzier. Warsztaty poprowadzili Gosia Hajto i Magdalena Kotula.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA to seria działań otwierających instytucję kultury i wychodzących poza zajmowane budynki i obiekty. W sposób symboliczny uwalniająca potencjały kreatywne poprzez inspirację przestrzenią i otaczającym nas światem, jego historiami i opowieściami, eksperymentowanie, improwizowanie, wyzwalanie potencjałów twórczych uczestników.
RODZINNE REZYDENCJE ARTYSTYCZNE w ARTzonie / nabór w otwartym konkursie
termin przyjmowania zgłoszeń: do 10 sierpnia 2021 r. | Online: Facebook
Zaprosiliśmy krakowskie rodziny do udziału w otwartym konkursie na Rodzinne Rezydencje Artystyczne w ARTzonie. Wspólnie stworzyliśmy dwa weekendowe wydarzenia, podczas których wybrane w ramach konkursu rodziny zostały gospodarzami DOMU KULTURY, przygotowując przy wsparciu finansowym i merytorycznym zespołu instytucji specjalny dwudniowy program wydarzeń kulturalnych dla mieszkańców naszego miasta. Rodziny-Rezydenci w swoich działaniach w przestrzeni ARTzony Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida stanęli się animatorami życia kulturalnego, prawdziwymi Domownikami, moderatorami i odkrywcami potencjału kreatywnego tkwiącego w społeczności miasta. Wybór Rodzin /Rezydentów został przeprowadzony na zasadzie otwartego konkursu. Wyboru Rezydentów dokonało trzyosobowe jury złożone z członków zespołu Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida.
POTĘGA MARZEŃ / Warsztaty fotograficzne dla młodzieży i dorosłych (dwuczęściowe)
10, 11 sierpnia 2021 r., godz. 17:00-21:00 | ARTzona, os. Górali 4
Dwuczęściowe warsztaty fotograficzne dla młodzieży i dorosłych, które poprowadziła Marzena Kolarz. Podczas dwóch praktycznych spotkań uczestnicy zmierzyli się z odczuciami, wspomnieniami ale także reakcją na pandemię. Ważnym aspektem była próba rejestracji, dokumentacji i zapis rzeczywistości i sytuacji z dnia dzisiejszego. Ten rodzaj interwencji fotograficznej dał możliwość zanotowania rzeczywistości tu i teraz, zauważenia w otaczającym nas świecie znaków i symboli, ale otworzył także możliwość reakcji na stan rzeczywisty czy nawet kreacji, próby zmiany. Na bazie wykonanych fotografii, a także odszukanych fotografii z archiwum, notatek i zapisków uczestnicy wykonali autorskie ziny (zine to mała publikacja, która może w twórczy sposób zaprezentować opinię autora na ważny dla niego temat).
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie. Gość specjalny: Magdalena Petryna / Wilczy Las
14 sierpnia 2021 r., godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Pierwsze spotkanie z cyklu „Myśli na dobry czas – Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie”, czyli serii rodzinnych spotkań uwalniających dobre emocje, remedium na deficyt bliskości, dobrych wrażeń i kreatywnych przeżyć. Spotkanie połączone było z warsztatami twórczymi, przybliżającymi uczestnikom różne dziedziny sztuki pięknej i użytkowej. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie było okazją do celebracji rodzinnego czasu. Podczas pierwszego spotkania uczestnikom towarzyszyła Magdalena Petryna, twórczyni przewodnika turystycznego „Wilczy Las”. Opowiedziała ona o kojącej sile przyrody oraz ziołach, z których przygotowuje się tradycyjne bukiety na Święto Matki Boskiej Zielnej. W części praktycznej wspólnie z Elżbietą Urbańską-Kłapą z Pracowni Edukacji Ekologicznej OKN uczestnicy wykonali własne bukiety z ziół, kwiatów i innych roślin.
POTĘGA MARZEŃ / Co nam daje wspólne śpiewanie? Rodzinne warsztaty muzyczne i wokalne
18 i 25 sierpnia 2021 r., godz. 17:00-20:00 | ARTzona, os. Górali 4
Rodzinne warsztaty muzyczno-wokalne. Wspólne śpiewanie daje więcej korzyści niż mogłoby nam się wydawać. Śpiewanie w grupie poprawia nasze zdrowie, samopoczucie, rozbudza dobre emocje i uczucia, czyni nas szczęśliwszymi ludźmi. Ma także arteterapeutyczne działanie.
Warsztaty poprowadził Paweł Bohater – nowohucki wokalista, autor tekstów, kompozytor, producent.
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA / Twórcze Podróże po Nowej Hucie „Pałac Dożów”
22 sierpnia 2021 r., godz. 11:00-15:00 | Start: Wejście do budynku „S”, ul. Ujastek 1
Kolejną odsłona wydarzenia „Przestrzeń Uwolniona – Twórcze Podróże po Nowej Hucie”. Tym razem tematem przewodnim był „Pałac Dożów”. W programie przewidziano mały spacer architektoniczny oraz piknik na trawie w okolicach Zalewu nowohuckiego. Spacer połączono z warsztatami designu inspirowanymi architekturą Nowej Huty.
Spacer poprowadził Jarosław Klaś – kulturoznawca, animator i menadżer kultury.
Warsztaty poprowadził dr Ernest Ogórek – artysta plastyk, wykładowca na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA to seria działań otwierających instytucję kultury i wychodzących poza zajmowane budynki i obiekty. W sposób symboliczny uwalniająca potencjały kreatywne poprzez inspirację przestrzenią i otaczającym nas światem, jego historiami i opowieściami, eksperymentowanie, improwizowanie, wyzwalanie potencjałów twórczych uczestników.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie. Gość specjalny: Krystian Truchalski / Ibabu / Baśni Las
4 września 2021 r., godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Kolejne wydarzenie z serii rodzinnych spotkań uwalniających dobre emocje, remedium na deficyt bliskości, dobrych wrażeń i kreatywnych przeżyć. Spotkanie połączono z warsztatami twórczymi, przybliżającymi uczestnikom różne dziedziny sztuki pięknej i użytkowej. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie było okazją do celebracji rodzinnego czasu.
Gościem wrześniowego spotkania był Krystian Tuchalski, opowiadacz baśni, pedagog oraz terapeuta SI (Integracji Sensorycznej). Krystian współpracuje z osobami, dla których oprócz komunikacji werbalnej jak i alternatywnej, nicią porozumienia jest instrument muzyczny tj. djembe, misy terapeutyczne. Opowiadając baśnie, legendy, mity, wykorzystuje instrumenty z całego świata.
POTĘGA MARZEŃ / Co nam daje wspólne śpiewanie? – rodzinne warsztaty muzyczne (wokalne)
8 września 2021 r., godz. 17:00-20:00 | ARTzona, os. Górali 4
Rodzinne warsztaty muzyczne (wokalne) pt. „Co nam daje wspólne śpiewanie? Wspólne śpiewanie daje więcej korzyści niż by mogło nam się wydawać. Śpiewanie w grupie poprawia nasze zdrowie, samopoczucie, rozbudza dobre emocje i uczucia, czyni nas szczęśliwszymi ludźmi. Ma także arteterapeutyczne działanie.
Warsztaty poprowadził Paweł Bohater – nowohucki wokalista, autor tekstów, kompozytor, producent.
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA / Wybrzmienia – wytchnienia, rodzinne warsztaty dźwiękowe
18 września 2021 r., 9:00-15:00 | ARTzona, os. Górali 4
Improwizacja dźwiękowa, nasłuchiwanie przestrzeni, field recording, muzyka eksperymentalna, soundart, amplifikacja, budowa instrumentów, instalacje przestrzenno-dźwiękowe, mini spektakle immersyjne, performance, to główne obszary działań, na których skupiono się podczas warsztatów. Jak za pomocą muzyki i sztuki wyrazić swoje emocje? Czy trudne uczucia takie jak strach, niepokój, złość, rozgoryczenie, znużenie można przemienić poprzez dźwięki i sztukę w piękną i poetycką historię? Czy uda nam się je oswoić, zaakceptować, a może nawet znaleźć sposób jak sobie z nimi radzić? Czy analogicznie uda nam się odnaleźć piękno w dźwiękach, które są dla nas obce i może nawet brzydkie? Może, żeby nadać im blask trzeba nad nimi odpowiednio popracować. Taką drogę naszego odkrywczego i twórczego spaceru wspólnie przeszliśmy. Eksperyment, współdziałanie, analiza, projektowanie i prototypowanie to podstawowe procesy, które przeprowadziliśmy w odkrywaniu ukrytego potencjału otaczających nas dźwięków oraz emocji, które może nie błyszczą na pierwszy rzut ucha.
Spotkanie poprowadziła Joanna Wabik – autorka instalacji przestrzenno-dźwiękowych z pogranicza architektury, muzyki i performansu.
Wydarzenie w ramach Zajrzyj do Huty 2021.
POTĘGA MARZEŃ / Rodzinne warsztaty bębniarskie
23 września 2021 r., godz. 17:00-20:00 | ARTzona, os. Górali 4
Rodzinne warsztaty bębniarskie, które poprowadził Krystian Truchalski / Ibabu. W programie znalazła się gra na bębnach afrykańskich djembe oraz innych tradycyjnych instrumentach perkusyjnych. Warsztaty miały formułę zabawy z rytmem i dźwiękiem. Gra na bębnach rozwija poczucie rytmu ale jest też formą arteterapii, redukującą stres, obniżającą ciśnienie, pobudzającą różne obszary mózgu, poprawiającą zdolności uczenia się i zwiększającą kreatywność.
Warsztaty zrealizowano w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
POTĘGA MARZEŃ / Pokaz filmu „Paterson” oraz warsztaty filmoterapii dla dorosłych
27 września 2021 r., godz. 17:00-20:00 // Kino Sfinks, os. Górali 5
Pokaz filmu „Paterson” (2016) w reż. Jima Jarmuscha połączony z warsztatami filmoterapeutycznymi dla dorosłych, które poprowadzili Darek Janiczak i Karolina Nowacka. To pierwsze ze spotkań filmowych realizowanych z w ramach serii POTĘGA MARZEŃ. Kino stało się punktem wyjścia do rozmów i kreatywnych dyskusji o aktualnych problemach, rozmów o emocjach, refleksji nad własnym potencjałem twórczym.
Film „Paterson” w reż. Jima Jarmuscha nagrodzony w Cannes oraz uhonorowany nagrodą Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z Los Angeles to pełna humoru opowieść o tym, że życie jest poezją i każdy może odnaleźć szczęście na swój sposób.
Pokaz odbył się w ramach cyklu POTĘGA MARZEŃ dedykowanego działaniom z zakresu edukacji kulturalnej w obszarach animacji filmowej, fotografii, muzyki, teatru i filmu, o walorach arteterapeutycznych.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie.
9 października, godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Gość specjalny: Weronika Idzikowska.
Prowadzenie warsztatów kreatywnych: Marta Kozłowska-Derlatka.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
RODZINNE REZYDENCJE ARTYSTYCZNE w ARTzonie / SENSORYCZNE POLA SZTUKI.
17 października, godz. 10:00 | ARTzona, os. Górali 4
Sztuka jadalna – twórcze warsztaty dla małych dzieci z wykorzystaniem farb jadalnych, Haft sensoryczny dla dorosłych i młodzieży, Chlapnij w górę – malowanie rękami na dużej powierzchni, Domy sztuki – malowanie tekturowych domków z użyciem nietypowych przedmiotów, Stoliki sensoryczne, Up-kolaże – sensoryczne obrazy z wykorzystaniem materiałów z drugiego obiegu „Dotknij natury” warsztaty drzeworytu.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
POTĘGA MARZEŃ / Co nam daje wspólne śpiewanie? / rodzinne warsztaty muzyczne (wokalne).
20 października, godz. 17:00-20:00 | ARTzona, os. Górali 4
Prowadzenie: Paweł Bohater.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA. SPOTKANIA POŚRODKU. Kreatywna Mapa Nowej Huty.
21,28 października, godz. 17:30 | ARTzona, os. Górali 4
Prowadzenie: Anna Miodyńska.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
ODWAŻNY FESTIWAL KREATYWNOŚCI 2021.
4-20.11 | ARTzona, os. Górali 4
Warsztaty rozwojowe i artystyczne oraz wystawa.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Szczegółowy program:
„#NowyPoczątek”- 12 tygodniowy projekt, jak być kreatywnym i żyć z pasją
Prowadzi: Ewelina Stępnicka
WARSZTATY: Artysta w kryzysie. Model biznesowy.
“Dźwięk i przestrzeń w zarządzaniu czasem” – warsztat mis i gongów.
Prowadzenie: Krystian Truchalski.
“Podróż do świata rytmu” – psychofreski / wspólne intuicyjne malowanie w rytm bębnów afrykańskich.
Prowadzenie: Krystian Truchalski i Marta Kozłowska.
Introspekcja artystyczna, czyli jak tworzyć zgodnie ze sobą.
Część 1. Jak i po co zostać artystą?
Część 2. Na czym polega praca artysty?
Część 3. Jak zbudować skuteczne portfolio?
Prowadzenie: Aga Szuścik.
Artysta kontra świat – warsztat odwagi w autoprezentacji.
Prowadzenie: Wiktoria Michałkiewicz z Artist in Bloom.
Psychofreski / Wspólne Intuicyjne malowanie przy muzyce na żywo oraz wernisaż prac.
Prowadzenie: Agata Brzóska.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie.
6 listopada, godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Gość specjalny: Agnieszka Madetko-Kurczab.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie.
13 listopada, godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Gość specjalny: Weronika Idzikowska.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
POTĘGA MARZEŃ / pokaz filmu i warsztaty filmoterapii dla dzieci.
15, 29 listopada, godz. 16:00-18:30 | Kino Sfinks, os. Górali 5
Prowadzenie: Karolina Nowacka i Darek Janiczak. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
PLENER MALARSKI DLA SENIORÓW
16 listopada, godz. 9:00-17:00| ARTzona, os. Górali 4
Prowadzenie: dr Ernest Ogórek i dr Natalia Kopytko.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA. SPOTKANIA POŚRODKU. Kreatywna Mapa Nowej Huty.
18 listopada, godz. 17:30 | ARTzona, os. Górali 4
Prowadzenie: Anna Miodyńska. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
PRZESTRZEŃ UWOLNIONA / Twórcze Podróże po Nowej Hucie „Jan Matejko”.
21 listopada, godz. 11:00 | Dworek Jana Matejki w Krzesławicach, ul. Melchiora Wańkowicza 25
W programie: spacer oraz warsztaty kreatywne. Prowadzenie spaceru: dr Maria Wąchała Skindzier. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
NIEODZOWNOŚĆ DOMU KULTURY
4 grudnia, godz. 10:00 | ARTzona, os. Górali 4
Finał 1. roku projektu WYJĄTKOWE HISTORIE POWSZECHNE. DOM KULTURY.
Spektakl teatralny dla dzieci pt. „Baśń o chłopcu, który strach pokonał”, warsztaty kreatywne, spotkania twórcze, wernisaż wystawy poplenerowej, mapowanie sąsiedzkich przestrzeni domu kultury „Żywa ściana ekspresji”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Koordynatorka: Małgorzata Hajto.
MYŚLI NA DOBRY CZAS. Kreatywne Śniadanie w Ogrodzie / ARTzonie.
12 grudnia, godz. 10:00-14:00 | ARTzona, os. Górali 4
Gość specjalny: Agnieszka Łukaszewska.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Kraków oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Koordynatorka: Małgorzata Hajto.